Tesla Ordua, 81 irratsaioa

Kaixo, Balkanetako zeruetako hodeitxok!

Asteko honetako programa ere oparo etorri zaigu berrietan. Hasteko, Europako (emakumezkoen) Eskubaloi Txapelketa aztertu dugu. Errumania izan da gure taldeen artean gehien iraun duena: finalerdietara iritsi da, baina Neagu kapitainaren lesioa latz nabari izan du, eta ezin izan du dominarik lortu,laugarren postuan geratuz. Bestetik, Hungarian Orbánen Gobernuak atera duen aparteko orduei buruzko “esklabotza legearen” kontrako mobilizazioei buruz aritu izan gara, eta lehen atal hau bukatzeko, berri pozgarri bat kontatu dugu: Podgorican Josip Broz Titoren estatua bat inauguratu dute.

Bukatzeko, aste honetan zabalen kontatu ditugun berriekin joan gara. Alde batetik Kosovoko Parlamentuak Kosovoko Armada sortzeko egin duen erabakiaren analisia egin dugu, baita ere honek serbokosovarren artean, Serbian eta nazioartean sortu duen erreakzioez: desadostasuna sortu du “Nazioarteko komunitatean”. Bestetik, “esloveniar bidea” dela eta, politikariek adierazpenak egiten dituzte, askotan ezjakintasunetik. Kasu honetan Carles Puigdemont eta Pedro Sanchez izan dira. Berriz honi buruz mintzatu gara.

Entzun gure programa hemen:

BALKANAK ETA ZORROZTASUNA (Ainara Arratibeli erantzunez)

Askotarako eman du Granit Xhaka eta Xherdan Shaqiri Suitzan jokatzen duten jokalariek golak ospatzeko egin duten ikur albaniarrak. Batez ere, Balkanetako gudari buruzko kontakizun zehatz bat zabaltzeko. Baita ere, BERRIAn, Ainara Arratibelek idatzitako artikulu baten eskutik (“Suitzaren Babelgo dorrea”, BERRIA 2018-6-27).

Izan ere, Arratibelen artikuluak bestelako egunkarietako ildoa jarraitzen du, jokalari albaniar-suitzarrek egindako keinu nazionalistak ez omen dira nazionalistak, justiziazkoak edota askatzaileak ziratekeen, pairatu zuten serbiar zanpaketaren ondorioz ondorio logikoa-edo eman nahiko bailitzan. Antza sufrimendua batzuek soilik pairatu zuten eta horiek ez dutenez ahaztu partida berezia zen. Bestalde, guden sufrimendua pairatu zuten serbiarrekiko keinu horiek zein eragin duten ez da aipatzen.

“Justiziaren” kontakizun hau jarraitzeko BERRIAko kazetariak (eta beste askok) eman dituzten datuak ez dira zuzenak: ez Xhaka ez Shaqiri ez dira gudako errefuxiatuak. Xhaka 1992an Suizan jaio zen, eta urte hartan emigratu zuen Shaqirik Suitzara; Kosovoko guda hasi baino zazpi urte lehenago. Granit Xhakaren aita “1986ean Slobodan Miloševićen Gobernuaren kontra protestatzearren” atxilotu zutela diosku Arratibelek, baina 1986an Milošević ez zen inongo Gobernuren, ez Serbiakoaren, ez Jugoslaviakoaren, buru.

Ez dira aurkitzen dugun akats bakarrak. Izan ere Suitzako taldean jokatzen duten “guda errefuxiatuen” artean, “bosniarrak” ere aipatzen dizkigu Arratibelek. Bosnakiar jatorriko bakarra Haris Seferović dugu, honen gurasoek ere, guda aurretik, 1984an, Suitzara emigratu zuten. Bestetik, serbiarren izaera ustez probokatzailea azpimarratzeko edo, ustez Aleksandar Mitrovićek esandakoak aipatu ditu. Baina larriagoa da, Arratibelek honen inguruan jarritako “kontestua”: Mitrović eta 2014ko Serbia-Albania partidako istiluak lotzen ditu. Partida hartan, Arratibelen arabera, “drone bat pasatu zen Kosovoko banderarekin, Mitrovićek hartu egin zuen eta albaniar jokalariek keinua salatu zuten”. Bandera hori ez zen Kosovokoa, Albania Handiarena baino, “gu gara bertakoak” leloarekin, hots, probokazio handia zena (serbiarrei euren etxean arrotz deitzea baitzen). Bestetik, bandera hartu zuena (partidak jarrai zezan, berak aitortu moduan), ez zen Aleksandar Mitrović izan, Stefan Mitrović baino (Aleksandar Mitrovićek partida hortan ez zuen jokatu). Eta azkenik, albaniar jokalariek ez zuten “keinua salatu”, Stefan Mitrović jipoitzera joan ziren (borroka hasi zuena Granit Xhakaren anaia Taulant izan zen). Akats gehiegi berrien zorroztasunaren onerako.

Kezkaz ikusten dugu guzti hau, bai kasu batzuetan adjektiboei ematen zaien kargagatik, eta beste batzuetan datu batzuk oker ematearren, eta beste datu batzuk ahaztearren. Baina atzetik, datuen erabilera hori, Balkanetako gudaren kontakizun jakin bat indartzeko erabili denaren susmoa dugu.

Tesla Ordua, 60. irratsaioa

Kaixo Adriatikoko olatutxook!

Lehenik eta behin gaurkoan barkamena eskatu behar dugu, arazo tekniko batzuk izan direla eta aurreko bi asteetan ezin baikenuen programarik egin.

Hurrengo aste honetan hainbat gai ekarri ditugu gurera. Alde batetik, lehenik eta behin, Sofian Europar Batasunaren eta “Balkanetako Seien” (hau da, EBn sartu nahi duten Balkanetako kideen artean: Albania, Bosnia, Kosovo, Mazedonia, Montenegro eta Serbia) goi-bilkura izan da. Bertan parte hartu dutenek “partaide” moduan hartu dute parte, ez Estatu moduan, hain zuzen ere, Kosovoren parte-hartzeagatik (denek ez dute Kosovo Estatu gisa aintzatesten). Espainiako lehen ministro Mariano Rajoy bertara “ez agertzeak” ere komentarioak piztu ditu. Rajoyren “ez agertzea” askok Kosovorekin (Espainiak ez du aintzatesten) lotu dute, Kosovorekin mahai berea eseriz ea aldebakarreko independentziaren zilegitasunari atea zabaltze bezala uler zitekeelakoak (Katalunia atzean). Hala ere, ñabartu behar dugu Rajoy bera, goi-bilkura horretan izan dela sesio batzuetan, nahiz eta bukaerako argazkian ez agertu. Bestetik, Kosoovoko lehen ministro Ramush Haradinajk Espainiaren batasunaren aldeko adierazpenak egin zitu, Kosovoren eta Kataluniaren kasuek “zerikusirik ez dutela” esanaz. Honen inguruan ere egin dugu gogoeta.

Kosovorekin jarraituz Vetevëndosje (Autodeterminazioa) oposizioko alderdiaren zatiketa eman izan da, eta alderdi horretako 12 diputatuk Alderdi Sozialdemokrata deitutako alderdi txiki ia aktibitaterik gabeko batekin bat egin dute. Pristinako alkatea izango da alderdi honen buru berria.

Montenegrora egin dugu salto gero. Montenegron, Vijesti egunkariko kazetari bat, Olivera Lakić, tiroz zauritua izan zen. Lakićek tabako mugausketari buruz zenbait erreportai egin izan ditu. Kontuan hartu behar dugu legez kanpoko tabako salmenta Montenegroko enpresa handi guztiekin eta baita ere Gobernuaren hurbileko jendearekin lotura duen iharduera bat dela, eta Lakićen erreportaietan halako jendea aipatzen zela, beraz hori izan daiteke erasoaren arrazoia. Lakić zaurituta baina onik dago. Montenegron jarraituz, aurten ospatzen da 1918an Montenegrok Serbiarekin bat egitea erabaki zueneko Podgorican burututako Montenegroko Serbiar Herriaren Asanblada Handia. Ospakizun historiko honek ere polemika txiki bat sortu du Budva hirian, oroimen historikoari buruzko interpretazio ezberdinak dituzten pertsonen artean.

Kroaziara egin dugu saltoa gero. Izan ere, Kroazian proposamen oso kezkagarri batekin egin dugu topo. Narod odlučuje (“Herriak Erabaki”) plataformak sinadura bilketa hasi du Kroaziako Konstituzioan erreforma berri baten inguruko herri galdeketa egin ahal izateko. Galdeketa horretan, 72.a artikulua gehitzea proposatzen dute. Proposatutako artikulu horren arabera, gutxiengo etnikoen (serbiarren, musulmanen, hungariarren, italiarren eta abarren) alderdien ordezkariek eskubidea izango dute Kroaziako Legebiltzarrerako aukeratuak izateko eta honen barruko “eskumen guztiei buruzko bozketetan parte hartzeko, Gobernuaren osaketari buruzko eta aurrekontuen legeari buruzko bozketetan izan ezik”; hau da, Legebiltzarraren funtzio garrantzitsuenetatik (konfidantza zein zentsura mozioetatik, aurrekontuen legea bozkatzetik…) kanpo geratuko dira baldin eta proposamen honek aurrera egiten badu. Horrez gain, diputatuen artean halako diskriminazio nazionala ezartzeak aurrekari oso garrantzitsu bat jarriko zukeen. Kroaziar Eskubideen Alderdiak, eskuin muturrekoak, eta honen lider Anto Djapićek galdeketari babesa eman diote. Honekin jarraituz, aurten, hirugarren urtez jarraian, Kroaziako serbiarren, judutarren eta partisano ohien elkarteak boikotatu egin du Gobernuak Jasenovaceko esterminio-esparruan hildakoen omenez egindako omenaldia, Kroaziako gobernuak oroimen historikoa behar den bezala lantzen ez duela eta zenbat adierazpide faxistari bide egiten diela argudiatuz.

Bukatzeko, Kataluniara egin dugu salto. Jakina da Kataluniaren independentzia edota autodeterminazio-eskubidearen inguruko  eztabaidan, aurkari politikoa “serbiarra” bezala izendatzeko joera (Katalunian edota Espainian bakarrik ematen ez dena) handitu egin dela, Hala ere, aurreko asteburuan CUP ezker antikapitalistako bi ordezkarik, Quim Arrufatek eta Manuel Delgadok egin zuten. Lehenak, Kataluniako independentzia eta herri balkanikoena konparatzeko joerari erantzunez “orduan Espainia Serbia al da? Genozidio bat egiteko prest al daude?” itaundu zuen, eta bigarrenak Ciudadanos alderdiaren “izaera serbiarra; hots, biolento, eta nazionalista fanatikoa” gaztigatu du. Ikaragarriak iruditzen zaizkigu ezkerreko alderdi batetako ordezkari bik nola izan dezaketen Balkanekiko kontakizun ofizialaren ikuspuntua edo nola lotu ditzazketen zenbait ezaugarri negatibo herri jakin baten “izaerarekin”. Honi buruz ere eztabaidatu dugu.

Entzun gure programa hemen:

TESLA ORDUA (28 IRRATSAIOA)

Kaixo eta ongi etorriak historiak kondenatutakoon txoko(etako) batera!!

Gaurkoan, 1999.eko martxoaren 24an hasi zen Jugoslaviako Errepublika Federalaren (Serbia eta Montenegro) aurkako NATOren erasoaz mintzatuko gara gure programan; izan ere, eraso horiek martxoan hasita zenbait hilabetez iraun zuten, apirila ere hartu zutelarik. Horregatik gaurko programa gertakari honi eskaini nahi izan diogu.

Programa hiru zatitan banatu dugu: Lehenik Kosovoko arazo etnikoaren inguruan, honen garapena, eta bi aldeen arrazoiak, eta azkenik, NATOk erasoa justifikatzeko egin zuen erabilera. Geroago, 1999eko otsailean Frantzian, Parisen ondoan dagoen Rambouillet gazteluan izandako “Negoziaketan”; non Madeleine Albrightek serbiar ordezkaritzari ultimatum onartezina (Kosovon NATOren tropek Jugoslaviakoak baino gehiago agintzea, NATOko tropak Jugoslavia osoan ibili ahal izatea…) aurkeztu zion. Ultimatum honi buruz, Bill Clinton berak esan zuen “nik, euren tokian, ez nuela onartuko ezta ere”. Hirugarren atalean, Serbiaren aurkako bonbaketaren kontrako datu batzuk eman ditugu (tanke baino eskola gehiago suntsitu zituzten, adibidez), eta baita ere, Serbiari amore egiteko mehatxuak nolakoak izan ziren; eta azkenik, Kumanovon sinatutako akordioa nolakoa izan zen ere kontatu dugu. Tartean, Europako zuzendari batzuek egindako Serbiaren aurkako esaldi agresibo batzuk ere tartekatu ditugu.

Gaurko programan zehar arazo tekniko batzuk izan ditugu,beraz barkamena eskatzen diegu entzuleei, etenak daude eta.

Programa entzuteko, hemen: 

Tesla Ordua irratsaioa (16. irratsaioa)

Kaixo Jugoslaviar gazteok!!

Abenduaren 27ko programa duzue honako hau. Oraingoan, formato tradizionalera itzuli gara, hau da, oraindoan soilik Balkanez hitz egin dugu. Programa honetan, besteak beste Mazedoniako eta Errumaniako hauteskunde-osteaz aritu gara; batez ere Mazedoniakoaz, izna ere, “Kolore-iraultza” giroan egin izan diren hauteskundeak izan baitira, tartean Mazedonia hartzekoa omen den bide geopolitiko berria jokoan izna delarik. Honek, orain arteko Gobernu-alderdiaren bazkide albaniarrak aztoratu ditu, eta baliteke hauek babesa oposizioko alderdiari ematea.

Bestetik, Bosnian eta Kroazian gertatu izan diren polemika batzuei buruz aritu gara. Alde batetik, Bosnian, bertako Auzitegi Konstituzionalak serbiarren entitateari, Republika Srpskari, urtarrilaren 9a (1992an Republika Srpska sortu zeneko urteurrena) jai nazional bezala ospatzeko debekuaz eta Republika Srpskaren erantzunaz aritu izan gara. Bestetik, Kroazian, Kolinda grabar-Kitarovic lehendakariak ume batuzei serbiar goxokiak banatu zituela eta sortu den harrabotsaz eta honen atzean dagoenaz mintzatu gara.

Eta bukatzeko, Bosniako, Kroaziako zein Serbiako futbol-ligen sailkapen-egoeraz aritu gara.

Programa entzuteko egin klik lotura honetan

Serbofobiak darrai, orain Diario Vascon

Atzo, “Diario Vasco”-ren Iritzi-atalean, Juanjo Sanchez Arreiseigorren artikulu bat aurkitu dugu. Artikulu honetan Estatu Islamiarrari buruz (aurrerantzean, ISIS) eta hauxe nola garaitzeari buruz alde batera eta bestera aritu izan da, eta batez ere, Saudi Arabiaren eta ISISen atzeko kofradia wahabiten arteko harremanari buruz. Sanchez Arreseigrorrek bereizketa egin du Saudi Arabiako dinastiaren, hau da, Saud Etxearen eta Estatu honetako ideologia nagusi wahabiten artean (kontsentsua wahabismoa Saud Etxeak berak babesten duen ideologia bat dela da); bata Estatu “ofiziala” izango balitz bezala, bere aintzatespen, interlokuzio-kanal eta harreman publikoekin (finean, diplomazia eta aurpegi “Publikoarekin”) eta bigarrenak, sekta wahabita antolatu bat “isilpeko Estatua” izango balitz bezala, hau da, ondoko herrialdeetan subertsioa zabaltzean arduratua egongo balitz bezala, aldi berea, Saud Etxearekiko mehatxu bat eta aldi berean, bere “beso ikustezina” izango balitz bezala, isilpeko operazioak egiteko erantzukizunik gabeko tresna bezala. Sanchez Arreseigorren arabera, honekin erkatu daitekeen kasu bakar bat eman da historian: “1900 urtea inguruko Serbia (…) non Gobernu ofizialarekin batera, isilpeko Gobernu bat zegoen, militar ultranazionalistek osatua, zeinak atentatuak egiten zituen, adibidez 1914ko Sarajevoko atentatua”.

Las artimañas de GARA (II)

Infografía publicada por el diario GARA el 15-112015

Hace unos días GARA aprovechó el debate sobre la entrada de Kosovo en la UNESCO para hacer comparaciones bastante simples y lanzar manidos estereotipos contra los pueblos balcánicos. No hemos tenido que esperar mucho para ver un “remake” del mismo: este domingo, en la infografía dominical de la sección “Internacional” han vuelto a hablar de lo mismo¹.

Esta vez, aparte de reforzar los estereotipos (“Rusia no favorece la autodeterminación sino sus propios intereses²” –como todos los Estados, ¿no?-, el voto de Latinoamérica o Palestina –contrario a la entrada de Kosovo en la UNESCO, por tanto, contrario a la línea defendida por GARA- se explica como pura venganza contra EEUU³), nos ha llamado la atención que para explicar la postura de Serbia presenta a los dos partidos Gobernantes como “sucesores de Milošević” unos, y “otrora panserbios” otros⁴. Esto es, que por mencionar a un dirigente muerto hace nueve años y una ideología pasada, no nos hemos enterados que en Serbia gobiernan el Partido Progresista y el Partido Socialista (por otro lado, no parece que en GARA a otros proyectos nacionales de unidad territorial se les califique de “Pan-nacionalismo”; debe ser que ese proyecto, si es serbio, es más condenable que si no lo es). Y para acabar, dicen que Serbia utiliza como pretexto el “modesto” (sic) patrimonio ortodoxo de Kosovo. Al parecer, los monasterios serbios más antiguos (Gračanica, Dečani, Peć, entre otros) son un patrimonio “modesto”.

GARAren jukutriak (II)

2015-11-15ean GARAk argitaratutako infografia.

Lehengoan, Kosovo UNESCOn sartzea zela eta ez zela baliatu zuen GARAk erkaketa errazak egiteko eta bide batez balkaniarren kontrako estereotiporik makurrenak botatzeko. Halakoak berriz topatzeko ez dugu askorik itxaron behar izan: igande honetan “Mundua” ataleko orrialdeetan igandero ateratzen den infografian Kosovo eta UNESCO izan dituzte berriz hizpide¹.

Oraingo honetan, aurrekoan adierazitako estereotipoak indartuta (Errusiak ez du autodeterminazioa babesten, bere interesak baizik²” –kontxo! Denon moduan, ezta?-, Latin Amerikaren edo Palestinaren bozka –Kosovo UNESCOn sartzearen kontrakoa, beraz GARAren ildoaren kontrakoa- AEBren kontrako mendeku soil gisa ikusi dute³), deigarria egin zaigu Serbiaren jarrera azaltzeko Gobernuan dauden bi alderdiak izendatzeko modua⁴: batzuk “Miloševićen oinordekoak” omen dira, besteak berriz “panserbiarrak izandakoak”. Hots, alde batetik duela bederatzi urte Hagan hildako agintari bat, eta “izandako” ideologia bat aipatzearren ez garela enteratu Serbian Alderdi Aurrerakoiak eta Alderdi Sozialistak gobernatzen dutela (beste alde batetik bestelako lurralde-batasun proiektuez ez da “pan-nazionalismorik” aipatzen GARAn, lurralde batasun-proiektuetan soilik serbiarra gaitzesgarria delakoan). Eta bukatzeko, Serbiak aitzakia moduan Kosovoko ondare ortodoxo “apala” (sic) erabili duela esan dute. Kosovo, non serbiar monastegirik zaharrenak dauden (Gračanica, Dečani, Peć horien artean), ondare “apala” omen da.

Sobre las artimañas del periódico GARA

Recientemente, la UNESCO se ha opuesto al ingreso de la República de Kosovo en su seno, ya que su candidatura no obtuvo los dos tercios necesarios para convertirse en miembro. La República de Kosovo (no reconocida por Serbia) veía su posible entrada en la UNESCO como un primer paso hacia su reconocimiento en las Naciones Unidas. Por el contrario, en opinión de Serbia, la Kosovo dirigida por albaneses, desde su “independencia” (en la práctica un protectorado de Occidente), no ha hecho nada por proteger el legado histórico kosovar que cuenta con numerosos testimonios serbios y ortodoxos (detrás del desinterés del Gobierno de Kosovo por mantener ese patrimonio, según Serbia se esconde la intencionalidad política de borrar y hacer desaparecer los rasgos culturales serbios de Kosovo).

Fuente: AFP, a través de la BBC.

El pasado 10 de noviembre, el periódico GARA, titulaba sobre ésta cuestión lo siguiente: “Serbia y España se alegran de que Kosovo quede a las puertas de la UNESCO”. No debemos olvidar que en la votación fueron, incluyendo a España, 50 los estados que se opusieron a que Kosovo ingresará en la UNESCO. No obstante, GARA ha decidido llevar al titular a España, y no por ejemplo, a Palestina, Venezuela o Bielorrusia. Asimismo, en el cuerpo de la noticia sólo se recogen declaraciones de serbios, albanokosovares y rusos, y en cambio, sobre España sólo se recoge una línea de un comunicado aséptico del Gobierno (ni siquiera de sus representantes en la UNESCO), lo cual da la sensación de ser metida con calzador en la noticia. En este sentido, podemos observar que el contenido y el titular de la noticia no tienen nada que ver, pues en el titular se hace énfasis en España aunque luego apenas se le mencione en la noticia. Es evidente pues, que por encima de objetivos informativos la finalidad de GARA es la de meter a España en el titular a toda costa. ¿Por qué? Puede ser porque consideran a Kosovo como “ejemplo para la independencia”, de tal modo que pretenden hacer una comparación entre Serbia y España para los lectores (vascos e independentistas).

GARA egunkariaren jukutria

Herenegun, UNESCOko Biltzar Nagusiak, partzialki aintzatetsia den Kosovoko Errepublika bere barnean ez onartzeko erabakia hartu zuen, kide izateko proposamenak gutxienekoak diren bi herenak bildu ez zituela eta. Kosovoko Errepublikak (Serbiak aintzatesten ez duenak) UNESCOn NBEn sartzeko urrats bezala ikusten zuen, baina Serbiaren aburuz, Kosovo gobernu albaniar baten pean Estatu “Independente” (praktikan Mendebaldearen menpeko protektoratu) bihurtu zenetik Kosovoko ondare historikoa, sustrai serbiar eta ortodoxoak dituena, ez dute behar bezala zaindu (Serbiak Kosovoko Gobernuari zaintza-axolagabekeria horretan asmo politikoak, Kosovoko aztarna serbiarrak ezabatzea, eta garbiketa kulturala burutzea leporatzen dio).

Argazkiaren iturria: AFP,  BBCren bitartez.

Berri honen inguruan, atzo, azaroaren 10ean, GARA egunkariak “Serbia y España se alegran de que Kosovo quede a las puertas de la UNESCO” titulatu du. Kontutan izan behar dugu 50 Estatuk bozkatu dutela Kosovo UNESCOn sartzearen kontra, ez soilik Espainiak. Baina GARAk Espainia jarri du titularrean, ez adibidez, Palestina, Venezuela edo Bielorrusia. Are gehiago, berriaren gorputzean soilik serbiar, albanokosovar eta errusiar ordezkarien adierazpenak jaso dituzte, Espainiaz aipatu duten bakarra, esaldi bakarrean Gobernuaren komunikatu aseptiko bat izan da, hor “behartuta” eta trakeski sartu izanaren sentsazio erabatekoa dariola. Hots, titularra eta edukia ez datoz bat, titularrean Espainia nabarmentzen baita, baina berrian ez da agertzen nabarmentze hori justifikatzen duen ezer. Argi dago GARAren nahia izan dela, besterik ez, Espainia titularrean jartzea, eta nahi hori informazioaren gainetik ezarri dutela. Zergatik? Badirudi Kosovo “Independentziarako eredutzat” jotzen dutelako izan daitekela, eta hala, irakurleari (euskal independentista denari), Serbia eta Espainia parekatzeko edo erkatzeko parada erraz jartzeko asmoa agertu du.