Skopje, gainbegiratu bat

Realak Vardar Skopjeren kontra jokatu zuenaren aitzakiarekin, Mazedoniako Errepublikaren edo Mazedoniako Errepublika Jugoslaviar Ohiaren hiriburuari buruzko post bat egingo dugu, Euskal Herrian hiri hau pixka bat hobe ezagutua izan dadin. Guk berez posta partidaren aurretik egin nahi izan genuen, baina ondoren egitea baino beste erremediorik ez dugu izan.

Skopjeren historia laburra

Mazedonia jende askorentzat herrialde ezezaguna bada ere, agian historia garaikide modernoaren aldetik historiarik konplexuenetako bat du, batez ere identitate aldetik; berez zaila da Mazedoniaren historia laburra kontatzea. Hasteko, esango dugu, mazedoniar kontzientzia nazional modernoa nahiko berria dela; Robert Newman britainiar antropologoak 1935ean Mazedonia bisitatu zuenean, “familia batzuetan neba-arreba batzuk bulgariarrak eta beste batzuk serbiarrak ikusi izan ditut”. Egun Mazedoniaz esaten ohi da “izena Greziak jartzen dio auzitan, hizkuntza Bulgariak, Eliza Serbiak eta populazioa Albaniak”. Honek erakusten du herri honen nolabaiteko “anbiguitate” historikoa, eta gaur egun, euren nortasun berezia berresteko duen lehentasuna edo obsesioa (eta azalduko luke zergatik ikusten diren hainbeste estatua Skopjeko kaleetan).

Tesla Ordua irratsaioa (10. kapitulua)

Egun on, hajdukok!

Aste honetan, denboraldi berriko Tesla Orduaren lehen irratsaioa grabatu dugu. Lehen alea izanik ere, pixka bat entrenamendu bezala balio izan badigu ere, oraingoan ere, gai beroak ekarri ditugu.

Lehenik eta behin Iker gazte gipuzkoarra elkarrizketatu dugu, berriki Balkanetara egin zuen familia-bidai bati buruz hitz egiteko. Ikerrek, Belgrade, Skople, Ohrid, Kosovska Mitrovica, Gracanica, Tirana eta Novi Pazar bezalako hiriak bisitatu ditu, eta hango bizipenez hitz egin digu; batez ere bere azken bisitalditik (duela hamar urte) hiri horien bilakaera baloratzeko aukera izan du. Ikerrek, hiriei buruz hainbat ikuspegi eman digu: gatazka, nazio-eraikuntza, parranda, gastronomia eta beste hainbat elementu.

Amets indibidualak herrien amesgaizto direnean

Belgradon bizitza kalean egiten da eta bereziki gauetan. Argazkia: Asier Blas, 2015-08-31.

Ia urteroko ohitura bilakatu dut Balkanak bisitatzea. Dozena bat aldiz egon naiz bertan mota guztietako aitzakiak tarteko. Irailean lan kontuek eraman naute Mazedoniara. Aukera hori aprobetxatuta, aldez aurretik pare bat aste eman ditut lituaniar lankide batekin bidaiatzen eta Serbian lagunak bisitatzen. Hauetako bat desesperatu samarra somatu dut Mendebaldera bueltatzeagatik. Erasmus bezala egon da urte betez Europako parte aberats eta “garatuan”. Orain Serbian dago bueltan eta alderaketan jugoslaviar herrialdea galtzaile ateratzen da.

Balkanetako herrialdeek bizi duten krisi ekonomiko iraunkorrarekin alderaketak latzak dira. Zatituak eta konkistatuak izatearen ondorioak dira, gerren ondorioak dira. Azkenean bortizki pobretutako herriei ia nortasuna baino ez zaie geratu arima elikatzeko. Ikuskera unibertsalista eta ezkertiarra baduzu, etsigarria da oso ikustea gizarte kontserbakor hori nola elikatzen den bizilagunen arteko borroka txiki eta ezinikusi antzuengatik. Baina gaztea bazara, kezkagarriena langabezia-tasa altua eta soldata baxuak dira. Labirinto horretan irtenbidea bilatzea zaila da eta askotan era indibidualean egiten da, atzerrira joanez bizitzera.

Mazedoniako eguzkia Skopjen dago

Atzo gauez iritsi nintzen hotelaren funtzioak egiten dituen etxe pribatu batera. Bertako andrearen ingles eta alemanaren arteko dialekto berrian prezioa adostu ostean, leher eginda nire gorpua ohera erortzen utzi nuen. Egunsentiarekin batera begiak ireki eta arretaz begiratu dut logela. Goodbye Lenin! filmetik ateratako dekoratua nire begien aurrean azaldu da. Paretako paper horituetan Tito burkidearen argazkia bilatzen saiatu naizen arren ez dut topatu: lastima itxaron egin beharko duzu! Esan diot neure buruari.

Portaleko atea ireki eta denboraren tunela pasa dut. Kalean berriz ere XXI. mende gordinarekin tupust egin dut, edo hori iruditu zait kaleko umeak ikusi ditudanean. Mazedoniako Jugoslaviar Errepublika Ohiaren plazan musika jo eta tarteka kola esnifatzen dute haur ijito batzuek. Postalak atsekabetu egin nau eta alboko merkatal gunean sartzen diren pertsonak gorrotatu ditut une batez. Nire burua gorrotatu behar al nuen ba?